काठमाडौं ! लमजुङको चिति गाउँ,त्यही गाउँकाे एउटा निम्न मध्यम वर्गीय किसान परिवारमा जन्मिए र हुर्किए– गौरीराज जोशी ।
बा–आमाले खेती किसानीमा हाड नघोटने हो भने बिहान बेलुकाको गर्जो टार्न पनि हम्मे थियो उनको परिवारलाई । खेतीकिसानी बाहेक आम्दानीको अर्को कुनै बाटो थिएन । दुख र सास्ती संगै हुर्किए गौरी त्यो परिवारमा । लमजुङको त्यो दुखबाट उठेको त्यो ठिटो अमेरिकामा तग्रिदै आफनै लगन र मिहीनेतले आज आइटी व्यवसायीमा अर्बोको मालिक भए । उनी १६ वर्षको लक्का जवान हुँदा क्यानसरले थलिएर बाबुको मुत्युको बज्रपात अहिले सम्झदा उनको मन कटक्क खान्छ । आर्थिक रुपले कमजोर उनको परिवारमा बाबुको मृत्युले आमा माथि आर्थिक भार थपियो । त्यो बेलाको दुख उनी कहिल्यै भुल्न सक्दैनन ।
परिवारका चार दाजुभाई मध्ये गौरी माइला हुन । बाबुआमाले छोरीको चाहना राख्दा राख्दै चार जना नै छोराहरु भए । छोरीको चाहनामा बाबुआमाले न्यास्रो मेटाउन माइलो छोराको नाम छोरीकै नामबाट गौरी राखेछन् । त्यही गौरी आज अमेरिकामा छोटो अवधिमै व्यवसायमा चम्किएर सबैको हाइहाई भएका छन् ।सानैदेखि दुखलाई राम्रोसंग बुझेका गौरी संघर्षबाट कहिल्यै पनि बिचलित भएनन् । धैर्यता सहास र मिहनेतले उनलाई पाइला–पाइलामा सफलता मिल्यो ।
लमजुङ थातथलो भए पनि उनको परिवार पछि चितवन बसाई सर्याे । चितवबाटै उनले कर्मशमा आइकम सके । थप अध्ययनका लागी उनी काठमान्डौ खाल्डो पुगे । शंकरदेव क्याम्पसबाट उनले बिबिए र बिजनेसमा मास्टर डिग्री लिए । पढाई पुरा गरेपछि राम्रो जागीरका लागी यत्रतत्र भौतारिए । कही कतै जागीर भेटाएनन् । उनमा यसले निराशा पैदा गरायो । पढे अनुसार जागीर नपाएपछि उनले विदेश जाने निर्णय लिए । उनले अमेरिकालाई आफनो गन्तव्यको देश बनाए । उनी विद्यार्थी भिसामा अमेरिका जानका लागी तयार भए । १९९७ मा अमेरिकामा आउन खर्च जोहो गर्न समेत हम्मे परेको थियो । आमाले ऋणधन गरेर पैसाको जोहो गरिदिइन । २३ वर्ष अघि अमेरिका आउदा भिसा अप्लाईका लागी पा“च लाख लागेको थियो । आमा र काकाले खोजीदिएको तीन लाख रुपैया बोकेर सुनौलो सपना बोक्दै अमेरिकाको टेक्सस राज्य आइपुगे । अमेरिका आउदा उनी अल्लारे युवा थिए ।
पहिलो पटक अमेरिका टेक्दा उनी सुरुमा निकै अत्तालिएका थिए रे । आफनो कोही थिएन । कसरी टिक्ने भन्ने चिन्ताले उनलाई पिरोलिरह्यो । सुरुका संघर्षका दिन सम्झदै उनले युएसनेपाल पोष्ट संघको लामो कुराकानीमा बेलीबिस्तार लगाउदै भने–‘दुखै दुख देखेर एक मन त स्वदेश नै फर्कु जस्तो पनि लागेको थियो ।’
उनी टेक्सस आउँदा नेपाली समुदाय पनि उति धेरै थिएनन् ।चिनजानेका आफन्त र साथी कोही थिएनन उनका । उनलाई टिक्न निकै मुस्किल भएको थियो । अर्पाटेमन्टको बसाई पनि निकै सकस थियो । कोठामा आठ जना कोचाकोच गरेर बसेका थिए । झण्डै दुई वर्ष स्टोरमा काम गरेपछि उनले आइटीमा मास्टर गरे युनिभर्सिटी अफ ड्यालसबाट । त्यसपछि ग्यासस्टोरको कामलाई थाती राखे । पढे अनुसारकै जागीर सुरु गरे । आइटी डेपलोपर भएर झन्डै १५ वर्ष काम गरे । त्यही काम गर्ने क्रममा उनले सोच्थे–‘यस्तो काम आफैले पनि सुरु गर्न सकिन्छ ।’ त्यो काम गराईका क्रममा उनले व्यवसायको क्लु फेला पारे । अर्काको काम गर्नु भन्दा आफै गर्नुपर्छ भनेर उनले २००८ मा केही साथीको साझेदारीमा आइटी व्यवसायमा हात हाले । व्यवसायी सुरु गरेको एक वर्षपछि साझेदारी साथीहरु लखापाखा लागे । उनी एक्लैले व्यवसाय चलाउने आँट लिए । नया कुरा र सबै चिज नया भएकाले सुरुमा व्यवसायी चलाउन कठिन भयो’उनले भने–‘मिहिनेत र समन्वयले आइटी व्यवसायीले छोटो समयमा नै पिकप लियो ।’
क्रेडिट ३० हजार डलरबाट शुरु भएको उनको व्यवसायले अहिले वार्षिक ३ अर्बको कारोबार गर्छ । नेपाली , अमेरिकन भारतीय लगायत अन्य विदेशी मुलुकका ५ हजार जनालाई अहिले सम्म प्रत्यक्ष रोजगारी दिइसकेका छन् । टेक्ससको ड्यालस स्थित अर्विङमा रहेको उनको भास्तिका इनकर्पेरेटमामा अहिले ३ सय जना इन्जियिनर तथा ३० जना नेपाली अमेरिकन र भारतीय कर्मचारी कार्यरत छन् । ऋणमै सुरु भएको उनको व्यवसायले पहिलो वर्षमै मुनाफा कमाउन सफल भयो । नेपालीमा कसैले यस्तो कन्सेप्ट ल्याएका थिएनन । उनले यो कन्सेप्ट ल्याए र आज अमेरिकाको टेक्ससमा रहेर आइटी व्यवसायमा अब्बल व्यवसायीको रुपमा दरिएका छन् । ४४ वषीैय जोशीले छोटो समयमै आइटी व्यवसायीमा छलाङ मारे । उनको यो व्यवसाय टेक्सस संगै भारत र नेपालमा समेत शाखा बिस्तार भएको छ । नेपालमा इकर्मश डिजिटल पेमेन्ट सिस्टममा हात हालेका छौ’ उनले भने–‘राम्रै सफलता मिलिरहेको छ ।’
उनले पढेर जागीर खाने मात्रै सोच बनाएका थिए । आइटी सकेपछि राम्रो कम्पनीमा जागीर खाने मात्र सोच थियो’ उनले आफनो कथा फुकाउदै भने– ‘काम गर्ने क्रममा सिकेको सिप र व्यवसाय गर्ने तरिका सिक्दै गएपछि व्यवसायमा हात हाल्ने आ“ट गरे र आज सफलता पनि पाएको छु ।’उनले आ“ट, मिहिनेत र धैर्यता लिएको खण्डमा व्यवसायमा सफलता पाइने रहेछ भन्ने पाठ संघर्षको दौरामा आफुले सिकेको बताए ।
आइटी व्यवसायी संगै उनले रियल स्टेट डेभलपमेन्ट, रेष्टुरा, होटल तथा रिटेल स्टोरमा समेत लगानी गरेका छन् । आठ वटा त उनका रिटेल स्टोर नै छन् । अमेरिकामा मात्र हैन नेपालमा पनि बैकिङ, इन्सुरेन्स, जलविधुत, चिकित्सा तथा शिक्षा क्षेत्रमा समेत उनको लगानी रहेको छ । टेक्ससको कोपेल भ्यालीरेन्जमा सपरिवार बस्दै आएका जोशीका श्रीमति, एक छोरा र एक छोरी छन् ।
सामाजिक सेवा पनि अब्बल
कमाई अनुसार उनले व्यक्तिगत ऐश आराममा मात्र खर्चेका छैनन । सामाजिक सेवामा पनि आफनो आम्दानीको ठुलो हिस्सा खर्चेका छन् । हालै मात्र उनले एनआरएनए संस्थालाई एक करोड रुपैया आर्थिक सहयोग गरेका छन् । टेक्ससमा बन्दै गरेको नेपाली मन्दिरलाई उनले ५० लाख रुपैया सहयोग गरे ।
‘वर्षमा कमाएको मध्ये झन्डै एक करोड रुपैया चन्दा दान मै खर्च हुन्छ उनले भने–‘सामाजिक सेवामा आफनो कमाई खर्च गर्न पाउदा आफुलाई आनन्दको अनुभूति पनि हुन्छ ।’ उनले सामाजिक कामका लागी नै आमा फाउन्डेसन स्थापना गरेका छन् । फाउन्डेसन मार्फत उनले नेपालमा ५० लाखको लागतमा संस्कृत छात्राबास देखि चेपाङ केन्द्रका लागी लाखौ रकम सहयोग गदै आएका छन् ।
हरेक वर्ष चेपाङ विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति देखि चितवनमा विभिन्न सामुदायिक सेवा संचालन देखि चितवन सहयोगका लागी सदैव तत्पर हुन्छन् । सामाजिक कामका लागी सहयोग माग्नेलाई उनले खाली हात फर्काउदैनन ।
टेक्ससमा हरेक सामाजिक काममा उनको ठुला चन्दादाताको रुपमा समेत परिचित छन् । उनले आफुले प्रचारका लागी कहिल्यै सहयोग नगरेको समेत बताए । चुनावको मुखमा आएर उनले गरेको एक करोड रुपैया सहयोगलाई धेरैले टिकाटिप्पणी गरे पनि आफुले प्रचारका लागी नगरेको प्रष्टाए । अध्यक्षले आग्रह गरे अनुरुप सहयोग गरेको हुँ उनले भने–‘मैले प्रचार गर्ने गरी त्यो सहयोग गरेको थिइन, खै कसरी बाहिर प्रचार भयो ।’
एनआरएनएको यात्रा
त्यसो त उनी उति संघ संस्थामा पद लिएर बस्न रुचाउदैनन् । धेरै संघ संस्थामा बस्न का लागी उनलाई अफर आउने गर्छ । अहिले उनी टेक्ससमा बन्दै गरेको नेपाली मन्दिरको बोर्ड अफ ट्रस्टीमा आवद्ध छन् । त्यो बाहेक गैरआवासिय नेपाली संघ एनआरएनए अमेरिकामा आवद्ध हुँदै आइसिसी सचिव र हाल महासचिव छन् । सबै गैरआवासिय नेपालीको प्रतिनिधित्व गर्ने सामाजिक संस्था भएकाले यसमा उनले आवद्धतामा रुची देखाएको बताए ।
उनले एनआरएनएमा २००७ देखि आवद्धता जनाएका हुन । उनी २००७ देखि २००९ सम्म एनआरएनएमा सदस्यता संयोजक भएर काम गरे । त्यस्तै १५ र १७ मा सल्लाहकार बने । हाल उनी एनआरएनए आइसिसी महासचिव हुन । एनआरएनए अमेरिकाको अध्यक्षको उम्मेदवारीमा उठेका उनलाई राजनिति हाबी भएपछि उम्मेदवारी झिक्नु परेको थियो । उनले एनआरएनएमा राजनिति हाबी भएको कुरालाई नर्कान चाहेनन् । सहमतिमै उनले त्यतिबेला डा केशव पौडेललाई अध्यक्ष बन्न दिएर सहमतिमै उम्मेदवारी फिता लिएका थिए ।
आगामी एनआरएनको नयाँ कार्याकालका लागी उनले फेरि महासचिव पदका लागी उम्मेदवारी दिएका छन् । यसका लागी उनी बेलायत देखि युरोपियन मुलुकहरुमा चुनावी अभियानको दौडमा पनि निस्किए । ‘अबको एनआरएनलएलाई राजनितिबाट टाढा राख्न र संस्थालाई सबैको एनआरएनए बनाउने आफनो ध्यान केन्द्रित गर्नेतर्फ लाग्नेछु’ उनले भने–‘मेरो सामाजिकदेखि हरेक कामलाई मुल्याङकन गरी सबैले फेरि महासचिव पदमा सहयोग गर्नुहुनेछ भन्ने विश्वास लिएको छु ।’